Alberta Santos Uitangcoy (Women of Malolos)

Shyllie

Si Alberta Santos Uitangcoy ay ipinanganak noong Nobyembre 20, 1865, kina Jose Uitangcoy na isang mestizong sangley mula sa Binondo, at Antonia Santos ng Malolos. Nakatapos siya ng elementarya sa lokal na escuela de niñas at kinalauna’y pinadala ng kaniyang mga magulang sa Colegio de la Concordia sa Maynila. Doon ay inaral niya ang Doktrina Kristiyana, pagbabasa, pagsusulat, pananahi, at ang wikang Español. Naging bihasa siya sa paggamit ng wikang Español. Isa siya sa mga pinuno ng Kababaihan ng Malolos; maaga siyang nakitaan ng kakayahan ng isang magaling na pinuno ng kaniyang mga kasama. Si Alberta ang unang pumirma sa sulat na nanghihimok kay Gobernador-Heneral Weyler na bigyan sila ng permiso upang magtayo ng paaralan kung saan maaaring mag-aral ang mga kababaihan ng wikang Español. Hindi tiyak ang ginawa ng mga Santos sa paghihimagsik laban sa mga Español, ngunit marahil ay sinuportahan nila ito. Pinakilala ni Lino Santos Reyes ang mga pinsan niyang si Alberta at Paulino Reyes sa isa’t-isa, at nagpakasal ang dalawa noong Hulyo 13, 1889. Sa labanang Pilipino-Amerikano naman ay patuloy pa rin siya sa pagtulong sa mga sugatan kahit pamilyado’t buntis na siya. Lumahok din siya sa lokal na Asociacion Feminista de Filipinas (AFF) kahit 7 na ang kaniyang mga anak. Lahat ng kaniyang mga anak bukod kina Salome at Jose ay nakatapos ng kolehiyo. Kilala rin siya sa mga resipi na ipinasa niya sa ibang mga kababaihan sa Malolos, at doon din nakilala ang kanilang bayan. Bilang maybahay, ginagamit niya ang galing niya sa pagluluto upang handaan ng masasarap na putahe ang kaniyang pamilya. Binawian ng buhay si Alberta noong Hunyo 1, 1953.

References

Tiongson, N. G. (2004). Alberta Santos Uitangcoy. In The Women of Malolos (pp. 392–400). essay, Ateneo de Manila University Press.