Rafael Canlapan
⚠ THIS IS A STUB ARTICLE. SUBJECT TO REVISIONS.
According to the Secular Clergy Pre-1900 Philippines database[1], Fray Don Rafael Canlapan OSA was: born in Bulakan, Bulacan 1831 August 8?; ordained as a subdeacon in 1857; served as parish priest of San Rafael, around 1868[2]; served as coadjutor (assistant priest) in Malolos, Bulacan around 1877(?); Died 1903? [3]
"Si P. Rafael Canlapan ay isang tunay na makabayan. Naging koadhutor[4] sa parokya ng Malulos mula noong 1874 hanggang 1892, naging katulong sa pagpapalaganap ng mga aral ni Plaridel at inilipat sa Imus, Kabite, noong 1892 dahil sa pagiging kalaban ng mga Kastila."[5]
Nakatala si P. Canlapan bilang isa sa mga pari sa Malulos sa aklat na Historia de la Santa Iglesia Metropolitana de Filipinas noong 1876. [6]
.png)
"A master of Tagalog oratory, he (M. H. Del Pilar) would espouse nationalist and antifriar ideas wherever he could gather a crowd — whether it be at a barrio baptismal party or in the cockpit he ran with the Filipino coadjutor of Malolos, Father Rafael Canlapan."[7]
Noong Oktubre 10, 1888, sa isang korespondesya, kabilang si P. Canlapan sa mga inilista na nangungunang mamamayan ng Malulos na kasama ni M. H. Del Pilar na nagpapakalat umano ng mga ideyang laban sa relihiyon at mga Espanyol. Inilarawan siyang kamag-anak o matalik na kaibigan ni Del Pilar. [8] Sa korespondesiyang kumpidensyal na ipinahatid ni P. Felipe Garcia (kura ng Malolos, kumontra sa mungkahing paaralan ng mga Kababaihan ng Malolos) noong Oktubre 14, 1888, tinukoy niya na isinasagawa ang mga kasuspesuspetyang lihim na pagpupulong sa tahanan ni P. Canlapan. Minsan umano ay isinasagawa ang mga pulong sa disoras ng gabi na ang layunin ay segundahan ang mga paglaban sa Maynila kontra sa mga relihiyoso.[9]
Iminungkahi naman ni Manuel Diaz Gomez, gobernador ng Bulacan, kay Gob. hen. Valeriano Weyler noong Oktubre 30, 1888 na upang mabura ang filibusterismo sa Malolos, na ayon sa kanya ay nasa murang estado pa lamang, kailangang mawala ang dalawang "masasamang espirito" na sina Del Pilar (pulitikal) at D. Rafael Canlapan (relihiyoso). [10] Nabatid ito ni Del Pilar kaya agaran siyang umalis ng Pilipinas.[11][12]
Sa pag-alis sa bansa noong 1888, itinatag ni Del Pilar ang Caja de Jesús, María y José na ang layunin ay ipagpatuloy ang propaganda at magpa-aral ng mga mahihirap na kabataan. Isa si Padre Canlapan sa mga naging kasapi ng caja.[13] Kalaunan, pinalitan ang Caja ng Comite (Junta) de Propaganda.[14][15]
A street is named after him, Canlapan Street, City of Malolos.
- ↑ https://sites.google.com/site/secularclergyphilippines/secular-priest-lists
- ↑ Gaceta de Manila 1868
- ↑ Jose, Curas de Almas, v. 4, p. 64 .
- ↑ A coadjutor in a parish is a priest who assists the parish priest (pastor) in his duties. The term comes from Latin coadjutor, meaning “one who helps.”
- ↑ Bautista, Malulos, p.1
- ↑ https://archive.org/details/abv9098.0001.001.umich.edu/page/2/mode/1up
- ↑ Kasaysayan : the story of the Filipino people vol. 5, p. 56
- ↑ The Philippine Review 1916, p. 204
- ↑ The Philippine Review 1916, p. 289
- ↑ The Philippine Review 1916, p. 292
- ↑ Tiongson, Women of Malolos pg. 152
- ↑ https://reunido.uniovi.es/index.php/RJA/article/view/10351/9954
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Marcelo_H._del_Pilar
- ↑ https://books.google.com.ph/books/content?id=ngonYm_SDSIC&pg=PA34&img=1&zoom=3&hl=en&bul=1&sig=ACfU3U0opvuyJzyqd3wCIFxCTfiTj5RbsA&w=1280
- ↑ https://www.facebook.com/PilipinasRetrostalgia/photos/today-in-philippine-historymarch-1-1888a-petition-written-by-marcelo-del-pilar-a/1692059007708656/