Tahanan ng Chong sa Canalate
Kasaysayan ng Tahanan ng Chiong sa Barangay Canalate
Lokasyon at pangalan
Ang bahay ay matatagpuan sa Barangay Canalate, Malolos City, Bulacan.
Kilala rin ito bilang “White House ng Canalate” dahil sa maputing mga pader nito at sa kanyang hitsura na tila sumasalamin sa tubig tuwing baha.
Minsan itong tinatawag din bilang “1931 Chiong’s Mansion.”
Sino ang may-ari
Ayon sa artikulo ng Medium, ang bahay ay pag-aari ng pamilya ni Don Faustino Chiong.
Sa isang blog na “Akyat Bahay Gangster,” binanggit na ang pamilya Chiong (o “Chong”) ay nagmamay-ari ng malaking lote sa Canalate (mahigit apat na ektarya) at mayroon silang noodle factory noong pre-war era.
Sa Facebook posts, makikita ang mga larawan ng loob ng bahay at terraza, pati na rin ang mga komento na dati itong may marangal na estruktura.
Arkitektura at katangian
Ang bahay ay may “wind windows” (mga bintanang maaliwalas) at puting pader, na nagpapakita ng arkitekturang lumang panahon.
Sa blog ng Akyat Bahay Gangster, sinasabing “pre-war art deco” ang estilo ng bahay, na nagpapahiwatig na itinayo ito bago ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
May orihinal nitong bakod at gate na hanggang ngayon ay bahagi pa rin ng compound.
Kahalagahan at alamat
Ang bahay ay hindi lamang tahanan kundi bahagi rin ng lokal na alamat. Maraming kuwento tungkol sa site nito, lalo na dahil sa baha: ang bahay ay tila nakatayo sa gitna ng tubig tuwing malakas ang ulan, at may mga sabi-sabi ng mga anino, kakaibang liwanag, o mga tunog sa loob ng bahay.
Dahil sa misteryosong aura nito, naging paboritong lokasyon sa paggawa ng pelikulang may temang horror. Halimbawa, ginamit itong set sa mga pelikulang Pilipino tulad ng Shake, Rattle & Roll, Tiyanak, Otso-otso, at Spirit of the Glass.
Sa pananaw ng lokal, ang bahay ay bahagi ng kanilang identidad: kahit na hindi naninirahan doon ang pamilya Chiong ngayon (may ilan sa kanila sa Maynila o ibang bansa) — ang bahay ay nananatiling simbolo ng alaala at kasaysayan.
Kasalukuyang Kalagayan
Ayon sa artikulo, ang bahay ay tila pinabayaan na: may pinsala sa sahig, ilang bahagi ng sahig ay mawala o nasira dahil sa tubig.
Dahil sa lokasyon sa barangay Canalate, na prone sa baha, patuloy ang hamon ng konserbasyon at pagpapanatili ng gusali.
Wala rin malinaw na indikasyon na ito ay naka-deklarang pampamanang bahay (heritage house) ng pambansang institusyon (batay sa publikong impormasyon), kaya maaaring mahirapan ang pormal na proteksyon nito.
Interpretasyon at Konteksto
Ang bahay ng Chiong ay isang halimbawa ng makasaysayang bahay-panahanan na may halong araw-gabi ng kagandahan at misteryo — hindi lamang dahil sa arkitektura nito kundi dahil sa mga kuwento at alaala na bumabalot dito.
Ang pagiging malapit nito sa “isang noodle factory” ng pamilya ay nagpapakita na ang pamilya Chiong ay may malaking impluwensya sa komersyal na aspeto ng Canalate noong nakaraan. akyat-bahay-gangster.blogspot.com
Ang mga modernong hamon gaya ng baha at pag-abandona ng gusali ay nagpapakita ng problemang kinahaharap ng maraming lumang bahay sa Pilipinas: kung paano panatilihin ang kanilang pamanang istruktura sa gitna ng mga suliraning pangkapaligiran at kakulangan ng pondo para sa konserbasyon.